MDS BLOG™
No Result
View All Result
Saturday, January 28, 2023
  • Login
  • HOME
  • Computer
  • Educational
  • Hindi Essay
  • Health care
  • Internet
  • Speech
MDS BLOG™
  • HOME
  • Computer
  • Educational
  • Hindi Essay
  • Health care
  • Internet
  • Speech
No Result
View All Result
MDS BLOG™
No Result
View All Result
Home Educational

विलोम शब्द किसे कहते हैं

Sachin Sajwan by Sachin Sajwan
in Educational

नमस्कार दोस्तों क्या आप विलोम शब्द किसे कहते हैं तथा विलोम शब्द खोज रहे हैं. तो यह पोस्ट आपके लिए काफी उपयोगी है. इस पोस्ट में आपको विलोम शब्द की परिभाषा बताई गई है तथा विलोम शब्द के उदाहरण प्रस्तुत किए गए हैं आइए इनके बारे में जानते हैं

पाठ्यक्रम show
विलोम शब्द किसे कहते हैं
विलोम शब्द की परिभाषा
विलोम शब्द

विलोम शब्द किसे कहते हैं

विलोम शब्द किसे कहते हैं, विलोम शब्द की परिभाषा तथा विलोम शब्द

विलोम शब्द वे शब्द होते है जो एक दूसरे का विपरीत या ठीक उल्टा अर्थ देते हैं. विलोम शब्द को अंग्रेजी में Antonyms कहते हैं. जैसे छोटा का विलोम – बड़ा, विलोम शब्द की परिभाषा दूसरे शब्दों में कुछ इस प्रकार हो सकती है –

विलोम शब्द की परिभाषा

एक दूसरे का विपरीत अर्थ बताने वाले शब्दों को विलोम शब्द कहते हैं. दोस्तों केवल परिभाषा को पढ़ने से ही विलोम शब्द का पूरा ज्ञान नहीं होता है इसके लिए विलोम शब्द के उदाहरणों को जानना जरूरी है. आइए जानते हैं

विलोम शब्द

 शब्द    -    विलोम

● दिन    -    रात
● अच्छा    -    बुरा
    ● राजा  -   रंक या रानी या प्रजा
● बालक    -    वृद्ध / बालिका
● स्त्री    -    पुरुष
● कृतज्ञ    -    कृतघ्न
● अंकुश    -    निरंकुश
● अकाल    -    सुकाल
● अक्रुर  -   क्रुर
● अकलुष    -    कलुष
● अग्राह्य    -    ग्राह्य
● अग्रज    -    अनुज
● अगला    -    पिछला
● अग्रिम    -    अन्तिम
● अचल    -    चल
● अजल -     निर्जल
● वृष्टि    -    अनावृष्टि
● अनंत    -    अंत
● अति   -    अल्प
● अथ    -    इति
● अतुकान्त    -    तुकान्त
● अतिवृष्टि    -    अनावृष्टि
● अनाहूत    -    आहुत
● अनुकूल    -    प्रतिकूल
● अनुरक्ति -  विरक्ति
● अनित्य    -    नित्य
● अनुलोम    -     विलोम
● अनभिज्ञ    -    भिज्ञ
● अभिज्ञ    -    अनभिज्ञ
● अमृत    -    अमि, (अमिय)
● विष    -    जहर
● अर्पण    -    ग्रह्र्ण
● अपेक्षा    -    - उपेक्षा
● अर्वाचीन    -    प्राचीन
● अपकार    -    उपकार
● अवलम्ब    -    निरालम्ब
● अल्प    -    अधिक
● अधम    -    उत्तम
● अवनत    -    उन्नत
● अन्तरंग    -    बहिरंग
● अनाथ    -    सनाथ
● अथ    -    इति
● आदर  -  अनादर
● अदेय  -  देय
● अन्तरंग  -  बहिरंग
● अंतर  -   बाह्य
● अंशतः  -  पूर्णतः
● अल्पकालीन  -  दीर्घकालीन
● अल्पज्ञ    -   बहुज्ञ

● अपेक्षित    -    अनपेक्षित
● अधुनातन -पुरातन 
● अस्पृश्य    -    - स्पृश्य
● स्वीकार    -    अस्वीकार
● अवनि    -    पृथ्वी
● भू -अम्बर
● आकाश    -    नभ
● अधर्म    -    सध्दर्म
● अदोष    -    सदोष
● अल्पायु    -    दीर्घायु
● अभ्यस्त    -    अनभ्यस्त
● अनुरक्त    -    विरक्त
● अमर    -    मर्त्य 
● अतल    -    वितल
● अवर    -    प्रव
● अमावस्या    -    प्रूर्णिमा
● असली    -    नकली
● अरूचि    -    सुरूचि
● अज्ञ    -    विज्ञ
● अपकार    -    उपकार
● अनागत    -    आगत
● अनिष्ट    -    इष्ट 
● अस्त    -    उदय 
● अस्ताचल    -    उदयाचल 
● अनातुर    -    आतुर 
● अनैतिहासिक    -    ऐतिहासिक 
● अपचार    -    उपचार 
● अवरोह    -    आरोह 
● अनुर्तीण    -    उर्तीण
● रात    -    दिन
● अमृत    -    विष
● अथ    -    इति
● अन्धकार    -    प्रकाश
● अल्पायु    -    दीर्घायु
● इच्छा    -    अनिच्छ।
● उत्कर्ष    -    अपकर्ष
● अनुराग    -    विराग
● आदि    -    अंत
● आगामी    -    गत
● उत्थान    -    पतन
● आग्रह    -    दुराग्रह
● एकता    -    अनेकता
● अनुज    -    अग्रज
● आकर्षण    -    विकर्षण
● उद्यमी    -    आलसी
● अधिक    -    न्यून
● आदान    -    प्रदान
● उर्वर    -    ऊसर
● एक    -    अनेक
● आलस्य    -    स्फूर्ति

● अर्थ    -    अनर्थ
● उधार    -    नगद
● उत्कृष्ट    -    निकृष्ट
● उत्तम    -    अधम
● आदर्श    -    यथार्थ
● आय    -    व्यय
● स्वाधीन    -    पराधीन
● आहार    -    निराहार
● दाता    -    याचक
● खेद    -    प्रसन्नता
● गुप्त    -    प्रकट
● प्रत्यक्ष    -    परोक्ष
● घृणा    -    प्रेम
● सजीव    -    निर्जीव
● सुगंध    -    दुर्गन्ध
● मौखिक    -    लिखित
● संक्षेप    -    विस्तार
● घात    -    प्रतिघात
● निंदा    -    स्तुति
● मितव्यय    -    अपव्यय
● सरस    -    नीरस
● सौभाग्य    -    दुर्भाग्य
● मोक्ष    -    बंधन
● कृतज्ञ    -    कृतघ्न
● क्रय    -    विक्रय
● दुर्लभ    -    सुलभ
● निरक्षर    -    साक्षर
● नूतन    -    पुरातन
● बंधन    -    मुक्ति
● ठोस    -    तरल
● यश    -    अपयश
● सगुण    -    निर्गुण
● मूक    -    वाचाल
● रुग्ण    -    स्वस्थ
● रक्षक    -    भक्षक
● वरदान    -    अभिशाप
● शुष्क    -    आर्द्र
● हर्ष    -    शोक
● क्षणिक    -    शाश्वत
● विधि    -    निषेध
● विधवा    -    सधवा
● शयन    -    जागरण
● शीत    -    उष्ण
● सक्रिय    -    निष्क्रय
● सफल    -    असफल
● सज्जन    -    दुर्जन
● शुभ    -    अशुभ
● संतोष    -    असंतोष
● अमृत    -    विष

● अथ    -    इति
● अन्धकार    -    प्रकाश
● अल्पायु    -    दीर्घायु
● अनुराग    -    विराग
● अनुज    -    अग्रज
● अधिक    -    न्यून
● अर्थ    -    अनर्थ
● अतिवृष्टि    -    अनावृष्टि
● अनुपस्थिति    -    उपस्थिति
● अज्ञान    -    ज्ञान
● अनुकूल    -    प्रतिकूल
● अभिज्ञ    -    अनभिज्ञ
● अल्प    -    अधिक
● अनिवार्य    -    वैकल्पिक
● अगम    -    सुगम
● अभिमान    -    नम्रता
● अनुग्रह    -    विग्रह
● अपमान    -    सम्मान
● अरुचि    -    रुचि
● अर्वाचीन    -    प्राचीन
● अवनति    -    उन्नति
● अवनी    -    अंबर
● अच्छा    -    बुरा
● अच्छाई    -    बुराई
● अमीर    -    ग़रीब
● अंधेरा    -    उजाला
● अर्जित    -    अनर्जित
● अंत    -    प्रारंभ 
● अंतिम    -    प्रारंभिक
● अनजान    -    जाना-पहचाना
● आदि    -    अंत
● आगामी    -    गत
● आग्रह    -    दुराग्रह
● आकर्षण    -    विकर्षण
● आदान    -    प्रदान
● आलस्य    -    स्फूर्ति
● आदर्श    -    यथार्थ
● आय    -    व्यय
● आहार    -    निराहार
● आविर्भाव    -    तिरोभाव
● आमिष    -    निरामिष
● आर्द्र    -    शुष्क
● आज़ादी    -    ग़ुलामी
● आकाश    -    पाताल
● आशा    -    निराशा
● आश्रित    -    निराश्रित

● आरंभ    -    अंत
● आदर    -    अनादर
● आयात    -    निर्यात
● आर्य    -    अनार्य
● आदि    -    अनादि
● आस्तिक    -    नास्तिक
● आवश्यक    -    अनावश्यक
● आनंद    -    शोक
● आधुनिक    -    प्राचीन
● आना    -    जाना
● आलस्य    -    फुर्ती
● आध्यात्मिक    -    भौतिक
● इच्छा    -    अनिच्छा
● इष्ट    -    अनिष्ट
● इच्छित    -    अनिच्छित
● इहलोक    -    परलोक
● उत्कर्ष    -    अपकर्ष
● उत्थान    -    पतन
● उद्यमी    -    आलसी
● उर्वर    -    ऊसर
● उधार    -    नक़द
● उपस्थित    -    अनुपस्थित
● उत्कृष्ट    -    निकृष्ट
● उपजाऊ    -    बंजर
● उदय    -    अस्त
● उपकार    -    अपकार
● उदार    -    अनुदार
● उत्तीर्ण    -    अनुत्तीर्ण
● उत्तर    -    दक्षिण
● ऊंचा    -    नीचा
● उन्नति    -    अवनति
● उचित    -    अनुचित
● उत्तरार्द्ध    -    पूर्वार्द्ध
● एकता    -    अनेकता
● एक    -    अनेक
● ऐसा    -    वैसा
● औपचारिक    -    अनौपचारिक
● कृतज्ञ    -    कृतघ्न
● क्रय    -    विक्रय
● कमाना    -    खर्च करना
● क्रूर    -    दयालु
● कच्चा    -    पक्का
● कटु    -    मधुर
● क्रिया    -    प्रतिक्रिया
● कड़वा    -    मीठा
● क्रुद्ध    -    शान्त
● कर्म    -    निष्कर्म
● कठिनाई    -    सरलता
● कभी-कभी    -    अक्सर
● कठिन    -    सरल

● केंद्रित    -    विकेंद्रित
● क़रीबी    -    दूर के
● कम    -    अधिक
● खेद    -    प्रसन्नता
● खिलना    -    मुरझाना
● खुशी    -    दु:ख
● ख़रीददार    -    विक्रेता
● ख़रीद    -    बिक्री
● ख़रीदना    -    बेचना
● गर्म    -    ठंडा
● गन्दा    -    साफ़
● गहरा    -    उथला
● ग़रीब    -    अमीर
● गुण    -    दोष, अवगुण
● ग़लत    -    सही
● घृणा    -    प्रेम
● घात    -    प्रतिघात
● घर    -    बाहर
● घाटा    -    फ़ायदा
● चर    -    अचर
● चौड़ी    -    संकरी, तंग
● छोटा    -    बड़ा
● छूत    -    अछूत
● जन्म    -    मृत्यु
● जल्दी    -    देरी
● जीवन    -    मरण
● जल    -    थल
● जड़    -    चेतन
● जटिल    -    सरस
● झूठ    -    सच
● ठोस    -    तरल
● डरपोक    -    निड़र
● तुच्छ    -    महान
● तकलीफ़    -    आराम
● तपन    -    ठंडक
● दुर्लभ    -    सुलभ
● दाता    -    याचक
● दिन    -    रात
● देव    -    दानव
● दुराचारी    -    सदाचारी
● दयालु    -    निर्दयी
● देशी    -    परदेशी
● धीरे    -    तेज़
● धनी    -    ग़रीब, निर्धन
● धर्म    -    अधर्म
● धूप    -    छाँव
● धीर    -    अधीर
● न्याय    -    अन्याय
● निजी    -    सार्वजनिक
● नक़द    -    उधार
● नियमित    -    अनियमित

● निश्चित    -    अनिश्चित
● निरक्षर    -    साक्षर
● नूतन    -    पुरातन
● निंदा    -    स्तुति
● निर्दोष    -    र्दोष
● नीचा    -    ऊंचा
● नकली    -    असली
● निर्माण    -    विनाश
● निकट    -    दूर
● प्यार    -    घृणा
● प्रत्यक्ष    -    परोक्ष
● पतला    -    मोटा
● पाप    -    पुण्य
● पतिव्रता    -    कुलटा
● प्रलय    -    सृष्टि
● पवित्र    -    अपवित्र
● प्रश्न    -    उत्तर
● पूर्ण    -    अपूर्ण
● प्रेम    -    घृणा
● परतंत्र    -    स्वतंत्र
● प्राचीन    -    नवीन / नया
● पक्ष    -    निष्पक्ष
● प्राकृतिक    -    अप्राकृतिक
● प्रसन्न    -    अप्रसन्न
● प्रभावित    -    अप्रभावित
● पोषण    -    कुपोषण
● परिचित    -    अपरिचित
● प्रवेश    -    निकास
● पदोन्नति    -    पदावनति
● प्रतिकूल    -    अनुकूल
● प्रारंभ    -    अंत
● पसंद    -    नापसंद
● बंधन    -    मुक्ति
● बुद्धिमता    -    मूर्खता
● बासी    -    ताजा
● बाढ़    -    सूखा
● बुराई    -    भलाई
● भूलना    -    याद करना
● भाव    -    अभाव
● मूक    -    वाचाल
● मितव्यय    -    अपव्यय
● मोक्ष    -    बंधन
● मौखिक    -    लिखित
● मानवता    -    दानवता
● महात्मा    -    दुरात्मा
● मान    -    अपमान
● मधुर    -    कटु
● मित्र    -    शत्रु
● मिथ्या    -    सत्य
● मंगल    -    अमंगल
● महंगा    -    सस्ता

● मेहनती   -   आलसी, कामचोर
● मृत्यु    -    जन्म
● मंजूर    -    नामंजूर
● मुमकिन    -    नामुमकिन
● यश    -    अपयश
● युद्ध    -    शांति
● योग्य    -    अयोग्य
● रात    -    दिन
● रुग्ण    -    स्वस्थ
● रक्षक    -    भक्षक
● राग    -    द्वेष
● रात्रि    -    दिवस
● राजा    -    रंक
● रुचि    -    अरुचि
● रोज़गार    -    बेरोज़गा
● लाभ    -    हानि
● व्यवस्था    -    अव्यवस्था
● व्यावहारिक    -    अव्यावहारिक
● विधि    -    निषेध
● विधवा    -    सधवा
● वरदान    -    अभिशाप
● विनम्रता    -    घमंड
● विजय    -    पराजय
● वसंत    -    पतझड़
● विरोध    -    समर्थन
● विशुद्ध    -    दूषित
● विषम    -    सम
● विद्वान    -    मूर्ख
● विश्वास    -    अविश्वास
● विकसित    -    अविकसित
● विशिष्ट    -    सामान्य / साधारण
● विश्वनीय    -    अविश्वनीय
● विस्तृत    -    संक्षिप्त
● विकास    -    ह्रास
● श्वेत    -    श्याम
● शयन    -    जागरण
● शीत    -    उष्ण
● शुभ    -    अशुभ
● शुष्क    -    आर्द्र
● शोर    -    शांन्ति
● श्रम    -    विश्राम
● श्रोता    -    वक्ता
● स्वतंत्र    -    परतंत्र
● स्वस्थ    -    अस्वस्थ
● स्वीकृत    -    अस्वीकृत
● स्वदेश    -    विदेश
● स्वर्ग    -    नरक
● स्तुति    -    निंदा
● स्वाधीन    -    पराधीन
● स्वतंत्रता    -    दासता
● स्वीकार    -    अस्वीकार
● स्थाई    -    अस्थायी
● सजीव    -    निर्जीव
● सुगंध    -    दुर्गन्ध
● संक्षेप    -    विस्तार

● सरस    -    नीरस
● सौभाग्य    -    दुर्भाग्य
● सगुण    -    निर्गुण
● सक्रिय    -    निष्क्रय
● सफल    -    असफल
● सज्जन    -    दुर्जन
● संतोष    -    असंतोष
● सुखान्त    -    दुखांत
● सच    -    झूठ
● सुन्दर  -  बदसूरत, कुरूप
● साक्षर    -    निरक्षर
● साधु    -    असाधु
● सुपुत्र    -    कुपुत्र
● सुर    -    असुर
● सुमति    -    कुमति
● साकार    -    निराकार
● सुजन    -    दुर्जन
● सम्मान    -    अपमान, अनादर
● सुबह    -    शाम
● सूर्योदय    -    सूर्यास्त
● सरकारी    -    ग़ैरसरकारी
● सुविधा    -    असुविधा
● सस्ता    -    महंगा
● सक्षम    -    अक्षम
● सुरक्षित    -    असुरक्षित
● संभव    -    असंभव
● संतुलित    -    असंतुलित
● संतुलन    -    असंतुलन
● सावधानी    -    असावधानी
● सघन    -    विरल
● सहायक    -    बाधक
● सहमत    -    असहमत
● सुख    -    दुख
● सहयोग    -    असहयोग
● सहमति    -    असहमति
● समापन    -    उद्घाटन
● सर्दी    -    गर्मी
● हर्ष    -    शोक
● हित    -    अहित
● हिंसा    -    अहिंसा
● हार    -    जीत
● हानि    -    लाभ
● क्षणिक    -    शाश्वत
● ज्ञान    -    अज्ञान

Read More –

  • संज्ञा किसे कहते हैं इसकी परिभाषा और भेद
  • पर्यायवाची शब्द किसे कहते हैं

संक्षेप में

दोस्तों मुझे उम्मीद है आपको विलोम शब्द किसे कहते हैं, विलोम शब्द की परिभाषा तथा विलोम शब्द की पूरी जानकारी मिल गई होगी अगर आपको यह पोस्ट अच्छी लगी तो इसे जरूर शेयर कीजिएगा

नई नई जानकारियों को जानने के लिए MDS Blog के साथ जुड़िए जहां की आपको कई तरह की शिक्षात्मक जानकारियां दी जाती है MDS Blog पर यह पोस्ट पढ़ने के लिए आपका बहुत-बहुत धन्यवाद

यह पोस्ट कितनी उपयोगी थी ?

Average rating / 5. Vote count:

अब तक कोई वोट नहीं, इस पोस्ट को रेट करने वाले पहले व्यक्ति बनें

MDS Thanks 😃

पोस्ट अच्छी लगी तो सोशल मीडिया पर हमें फॉलो करें

हमें खेद है कि यह पोस्ट आपके लिए उपयोगी नहीं थी !

हमें बताएं कि हम इस पोस्ट को कैसे बेहतर बना सकते हैं ?

ShareSendTweetSharePin

Related Posts

Essay on Narendra Modi in Hindi

प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी जी पर निबंध

Essay on Health in Hindi

स्वास्थ्य पर निबंध हिंदी में

20 Lines Essay on Lala Lajpat Rai in Hindi

लाला लाजपत राय पर 20 वाक्य निबंध हिंदी में

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Essay on Narendra Modi in Hindi

प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी जी पर निबंध

Essay on Health in Hindi

स्वास्थ्य पर निबंध हिंदी में

20 Lines Essay on Lala Lajpat Rai in Hindi

लाला लाजपत राय पर 20 वाक्य निबंध हिंदी में

Shivaji Maharaj Speech in Marathi

छत्रपती शिवाजी महाराज भाषण मराठी

Subhash Chandra Bose Speech in Marathi

सुभाषचंद्र बोस मराठी भाषण

Republic Day Essay in Marathi

26 जनवरी, गणतंत्र दिवस पर मराठी निबंध

  • About us
  • Contact Us
  • Home
  • Privacy Policy

✨ My Digital Support ✨

© 2023 ⭑MDS Authority⭑ All rights reserved.
No Result
View All Result
  • HOME
  • Computer
  • Educational
  • Hindi Essay
  • Health care
  • Internet
  • Speech

© 2019-2022 MDS BLOG - SAJWAN COMPANY About MDS All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
close